صراط مستقیم

استبداد و خودرایی
سوره اعراف آیه 198 : 

اگر آنان را به راه راست بخوانی ، گوش  فرا نمی دارند ،

آنان را می بینی که به تو می نگرند لیکن نمی بینند 

------------------------------------------------
سوره فُصلت آیه 5 : 

( آن مردمان خوشگذر و جهاندار ) به پیامبر خدا گفتند :

دلهای ما به روی آنچه تو ما را بدان میخوانی بسته است ،

و گوشهای ما از شنیدن آن سنگین است ،

و میان ما و تو فاصله است ،

پس تو هر کار خواهی بکن ، و ما آنچه خواهیم بکنیم .
------------------------------------------------
امام علی (ع) فرمودند :

کسی که خودرای است ، رای ندارد. 

بحار جلد 75 صفحه 105 ، الحیاة جلد 1 صفحه 311
------------------------------------------------
امام علی (ع) فرمودند :

هرکه خودرایی کند هلاک گردد ،

و هرکه با مردمان مشورت کند در عقل آنان شریک شود.  

نهج البلاغه ، الحیاة جلد 1 صفحه 311
------------------------------------------------
امام علی (ع) فرمودند : عاقل کسی است که رای خود را متهم کند ( نادرست شمارد ) ، و به هرچه نفسش در نظر او آراسته جلوه داد اعتماد نکند.  غررالحکم ، الحیاة جلد 1 صفحه 311
------------------------------------------------
امام علی (ع) فرمودند : برای اثبات نادانی شخص همین بس که از خودراضی باشد.  غررالحکم ، الحیاة جلد 1 صفحه 311
------------------------------------------------
امام علی (ع) فرمودند : برای اثبات غرور شخص همین بس که به هرچه نفسش در نظر او می آراید اعتماد کند.  غررالحکم ، الحیاة جلد 1 صفحه 312
------------------------------------------------
 امام علی (ع) فرمودند : هرکه عقل خویش را بی نیاز بیند ، بلغزد.  کافی ، الحیاة جلد 1 صفحه 312
------------------------------------------------
امام علی (ع) فرمودند : هیچ همپشتی مطمئن تر از مشورت کردن نیست.  نهج البلاغه ، الحیاة جلد 1 صفحه 312
------------------------------------------------
امام علی (ع) فرمودند : هرکس به رای و نظر خویش اکتفا کند ( و در کارها با دیگران مشورت نکند ) خود را در خطر انداخته است.  نهج البلاغه ، الحیاة جلد 1 صفحه 312
------------------------------------------------
امام علی (ع) : آنکه از آراء مختلف بی خبر باشد ، در چاره جوییها درماند.   غررالحکم ، الحیاة جلد 1 صفحه 97
------------------------------------------------
شوری و رایزنی
سوره آل عمران آیه 159 : تو ای پیغمبر ، به رحمت سرشار خدایی ، با امت نرم و خوش خوی بودی ، اگر درشت خوی و ستخت دل بودی از پیرامونت پراکنده می گشتند ؛ پس ، از ایشان درگذر ، و برایشان آمرزش خواه ، و با آنان در کار مشورت کن ، و چون آهنگ کار کردی بر خدا توکل کن ، که خدا توکل کنندگان را دوست میدارد.
------------------------------------------------
سوره شوری آیه 38 :  ( پاداشهای خدایی بهتر و جاودانتر است برای ) آنان که پذیرای دعوت پروردگار خود شدند ، و نماز را بر پا داشتند ، و کارشان بنا بر مشورت میان ایشان است ، و از آنچه روزیشان کرده ایم به دیگران می بخشند
------------------------------------------------
پیامبر (ص) فرمودند : از انسان فرزانه راهنمایی خواهید و نافرمانی او مکنید که پیشمان خواهید شد.  امالی طوسی جلد 1 صفحه 152 ، الحیاة جلد 1 صفحه 314
------------------------------------------------
امام صادق (ع) از پدرش : جمعی از پیامبر پرسیدند : محکم کاری و دور اندیشی چیست ؟ مشورت کردن با صاحب نظران و پیروی کردن از ایشان.  بحارالانوار جلد 75 صفحه 100 ، الحیاة جلد 1 صفحه 314
------------------------------------------------
امام علی (ع) فرمودند : سزاوار انسان خردمند است که رای خردمندان را بر رای خویش بیفزاید ، و دانش و آگاهی خویش را با به دست آوردن دانش حکیمان و دانایان افزون سازد.  غررالحکم ، الحیاة جلد 1 صفحه 314
------------------------------------------------
امام علی (ع) : هرکس با خردمندان مشورت کند ، به آنچه صواب است راهنمایی شود.  ارشاد ، الحیاة جلد 1 صفحه 314
------------------------------------------------
امام علی (ع) : راه حق و صواب از هیچ جا بهتر از مشاوره به دست نمی آید.  غررالحکم ، الحیاة جلد 1 صفحه 315
------------------------------------------------
امام علی (ع) : هیچ پشتیبانی همچون مشاوره نیست.  نهج البلاغه ، الحیاة جلد 1 صفحه 315
------------------------------------------------
امام علی (ع) : نظر خواستن عین هدایت است ، و هرکه خود را از نظر دیگران بی نیاز ببیند به مخاطره افتد.  نهج البلاغه ، الحیاة جلد 1 صفحه 315
------------------------------------------------
امام صادق (ع) : کسی که مشورت کند هلاک نمیشود.  تحف العقول ، الحیاة جلد 1 صفحه 315
------------------------------------------------
امام علی (ع) : آنکه راه پرسید گمراه نگشت ، و آنکه مشورت کرد حیران نماند.دور اندیش محکم کار ، خود رای نیست.  بحارالانوار جلد 78 صفحه 13 ، الحیاة جلد 1 صفحه 315
------------------------------------------------
امام صادق (ع) : هیچ کس از مشورت هلاک نمیشود.  بحارالانوار جلد 75 حدیث 101 ، الحیاة جلد 1 صفحه 316
------------------------------------------------
نیکوخواهی در رایزنی (مشورت)
امام علی (ع) : نسبت به کسی که از تو مشورت میخواهد نیکوخواه و درستگو باش.  مستدرک جلد 2 صفحه 66 ، الحیاة جلد 1 صفحه 322
------------------------------------------------
امام صادق (ع) : لقمان به پسرش گفت : چون با گروهی سفر کنی ، در کار خود و ایشان با آنان بسیار مشورت کن . . . و چون تو را بر حق گواه گیرند ، گواه ایشان باش. و اگر از تو مشورت خواهند ، بکوش تا نظر درست به ایشان بدهی.سپس تا نیک نظر نکنی و امر بر تو آشکار نشود ، رای خود را ظاهر مساز ؛ و تا در مشورتی بر پا نخیزی و ننشینی ، و نخوابی و نخوری و نماز نگزاری ، و فکر و حکمت خویش را در آن به کار نگیری ، به اظهار رای اقدام مکن ، که هرکس نیکخواه محض مشورتخواهان نباشد ، خدای متعال رای و امانت را از او خواهد گرفت.   کافی جلد 8 صفحه 348 ، الحیاة جلد 1 صفحه 322
------------------------------------------------
امام صادق (ع) فرمود : پیامبر اکرم (ص) فرمود : نظر خواستن از عاقل نیکخواه ، مبارک است و رشد و توفیقی است از خدای بزرگ ؛ پس چون ناصح عاقل نظری داد ، مخالف آن عمل مکن که باعث هلاکت است.  بحارالانوار جلد 91 صفحه 254 ، الحیاة جلد 1 صفحه 323
------------------------------------------------
امام علی (ع) : نافرمانی شخص خیرخواه مهربان و عالم و آزموده ، سبب سرگردانی میشود و پشیمانی به بار می آورد.  نهج البلاغه ، الحیاة جلد 1 صفحه 323
------------------------------------------------
امام کاظم (ع) فرمود : ای هشام ! همنشینی با دینداران شرف دنیا و آخرت است.و مشورت کردن با عاقل ناصح یُمن است و برکت و رشد ، و توفیقی است از خدا ؛ پس چون عاقل ناصح به تو رایی اظهار کند ، از خلاف کردن آن بپرهیز ، که سبب تباهی و هلاکت است.  تحف العقول ، الحیاة جلد 1 صفحه 323
------------------------------------------------
امام صادق (ع) فرمود : با مردان عاقل مشورت کن که جز به نیکی فرمان نمیدهند. و از مخالفت رای ایشان بپرهیز که ، مخالفت کردن با شخص پرهیزگار عاقل ، سبب تباهی دین و دنیا است.    بحارالانوار جلد 75 صفحه 101 – از کتاب (( المحاسن )) ، الحیاة جلد 1 صفحه 324
------------------------------------------------
مراعات حکمت در رایخواهی
پیامبر (ص) : ای علی ! از آدم ترسو مشورت مخواه ، که راه خروج را بر تو تنگ میکند ؛ و از بخیل راه مخواه ، که تو را از رسیدن به مقصود باز میدارد ؛ و با حریص رایزنی مکن که حرص را در نظرت می آراید.و بدان ای علی ، که ترس و بخل و حرص یک غریزه است که همه از بدگمانی نسبت به خدا ( و فضل خدا ) پدید می آید.   خصال شیخ صدوق ، الحیاة جلد 1 صفحه 319
------------------------------------------------
امام علی (ع) : در مشورت خود سه کس را راه مده : بخیل را ، که تو را از بخشندگی منحرف میکند و از فقر می ترساند ؛ و ترسو را ، که سبب سست شدن تو در کارها میشود ؛ و حریص را ، که حرص و آز را به ناحق در نظر تو می آراید.   نهج البلاغه ، الحیاة جلد 1 صفحه 320
------------------------------------------------
امام صادق (ع) : در کارهای خود – که از نظر دین نیز جایز باشد – با کسی مشورت کن که در او پنج خصلت باشد : عقل و بردباری و آزمودگی و خیرخواهی و پرهیزگاری.   بحارالانوار جلد 75 صفحه 103 (( از کتاب { مصباحُ الشریعه } )) ، الحیاة جلد 1 صفحه 320
------------------------------------------------
امام صادق (ع) فرمود : ( به هنگام رایزنی ) نخستین رای دهنده مباش ؛ و از رای ناپخته بپرهیز ؛ و از بدیهه گویی و بی اندیشه سخن گفتن دوری کن ؛ و به انسانهای خودرای ، و احمق و فرومایه ، و متلون ، و لجوج نظر مده ! و از خداوند بترس از اینکه ( مصلحت واقعی را در نظر نگیری و ) به دلخواه مشورتخواه رای دهی ! زیرا که دلخواه او را در نظر گرفتن ( در مقام مشورت ) پستی است ؛ چنانکه درست گوش ندادن به سخنان او ( و دقت نکردن در آنها ) نیز خیانت است.   بحارالانوار جلد 75 صفحه 104 ، (( از کتاب { مصباحُ الشریعه } )) ، الحیاة جلد 1 صفحه 320
------------------------------------------------
امام علی (ع) : مشورت کردن با نادان ترسو خطرناک است.  غررالحکم ، الحیاة جلد 1 صفحه 321
------------------------------------------------
امام صادق (ع) : در کار خود با کسانی مشورت کن که از خدای بزرگ بترسند.   بحارالانوار جلد 75 صفحه 98 ،  الحیاة جلد 1 صفحه 321
------------------------------------------------
 امام علی (ع) فرمودند : در مشورت خود ، هیچ بخیلی را دخالت مده ، که تو را از بخشیدن مال باز می دارد ، و از فقیر شدن میترساند.  نهج البلاغه ، الحیاة جلد 6 صفحه 101
 منبع:hadithe.ir